Cyfrowe bazy danych, kamery monitoringu, telefony komórkowe, aplikacje internetowe to technologie, które nie tylko ułatwiają nam życie, ale również je nadzorują. Jednym z zadań Fundacji Panoptykon jest informowanie i edukowanie o zagrożeniach i problemach, które wiążą się z „nadzorczym” charakterem nowych technologii. Chcemy głośno pytać o zasadność i granice tej kontroli oraz dyskutować o takich wartościach jak prawo do prywatności czy wolność słowa. Ty również możesz zaangażować się w tę dyskusję. Jeśli interesują Cię problemy, którymi zajmuje się Panoptykon i chcesz o nich rozmawiać, dołącz do naszego projektu edukacyjnego.
Co możesz zrobić?
1. Zorganizuj ciekawą lekcję lub dyskusję na temat nowych technologii i tego jak wpływają na nasze otoczenie i wolność. Gotowe scenariusze lekcji i inne materiały edukacyjne znajdziesz na stronie Cyfrowa Wyprawka. Scenariusze lekcji, zwłaszcza te adresowane do szkół ponad gimnazjalnych, można łatwo dostosować do zorganizowania zajęć z osobami dorosłymi.
2. Zorganizuj pokaz filmowy o panoptykonowej tematyce. Szczególnie polecamy serię naszych krótkich filmów animowanych. Staraliśmy się w niej pokazać, w jaki sposób „nadzór” dotyka każdego z nas: jak za pomocą współczesnych narzędzi – kamer, kart identyfikacyjnych, baz danych, śledzących skryptów na stronach internetowych i reklam „szytych na miarę” – jesteśmy kontrolowani w każdej sferze naszego życia. Seria składa się z czterech odcinków. Na stronie filmy.panoptykon.org znajdziesz komentarze do każdego z filmów – na pewno ułatwią późniejszą dyskusję, więc warto się z nimi zapoznać.
Możesz też wykorzystać, któryś z poniższych filmów. Wszystkie są dostępne na otwartej licencji, a to oznacza, że możesz swobodnie z nich korzystać na niekomercyjnych pokazach.
- Beware online "filter bubbles", TED Talks, polskie napisy;
- The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz;
- RSA Animate - The Internet in Society: Empowering or Censoring Citizens?, Evgeny Morozov.
Jak zorganizować pokaz i dyskusję?
Nie masz doświadczenia w organizowaniu wydarzeń? Oto kilka konkretnych porad, jak przygotować dyskusję lub pokaz filmowy:
1. Ustal czas i miejsce
Miejsce, którego szukasz, powinno mieć odpowiedni sprzęt do zorganizowania pokazu filmowego (rzutnik lub duży telewizor, nagłośnienie) oraz przestrzeń, która swobodnie pomieści kilkanaście osób. Możesz poprosić o udostępnienie sali szkołę lub bibliotekę publiczną w Twojej okolicy. Warto poszukać pomocy w organizacji całego przedsięwzięcia, np.: w serwisach Bibliosfera.net i Labib.pl możesz znaleźć bibliotekarzy i bibliotekarki zainteresowane wspólną organizacją wydarzenia.
2. Wybierz filmy do pokazania
Wybierając filmy pamiętaj, że nawet jeśli organizujesz bezpłatny pokaz, będziesz musiał(a) zapłacić za licencję na wyświetlenie większości filmów, o ile nie są dostępne na otwartych licencjach lub w domenie publicznej. Wszystkie filmy, które poleca Fundacja Panoptykon, są dostępne na licencjach umożliwiających ich darmowe wyświetlanie. Jeśli organizujesz pokaz w szkole dla uczniów, możesz dodatkowo skorzystać z porad Centrum Edukacji Obywatelskiej.
3. Wypromuj wydarzenie
Promocję wydarzenia najlepiej zacząć dwa tygodnie przed wyznaczoną datą.
Wymyśl tytuł debaty/pokazu i przygotuj krótki, ale konkretny opis tego, co się będzie działo. Pamiętaj, aby promując wydarzenie nie korzystać jedynie z zamkniętych forów, takich jak Facebook. Ogłoszenie o spotkaniu warto też zamieścić na powszechnie dostępnych stronach np.: bibliotek, szkół, serwisów miejskich. Roześlij mailem zaproszenia do osób, które mogą być szczególnie zainteresowane tematem. I pamiętaj, że nadal najlepiej działa bezpośredni kontakt - zadzwoń do znajomych i zaproś ich na wydarzenie, poproś nauczycieli o przekazanie informacji uczniom.
Jeśli zależy ci na dotarciu do szerszego grona, rozwieś plakaty w takich miejscach, jak kawiarnie, biblioteki, szkoły, uniwersytety. Możesz skorzystać z opracowanego przez nas wzoru plakatu, w którym wystarczy uzupełnić informację o wydarzeniu (plakat do pobrania, PDF, 17,75 KB).
Informację o wydarzeniu prześlij też Fundacji Panoptykon (fundacja@panoptykon.org). Chętnie będziemy je promować naszymi kanałami.
Uwaga! Wymyślając nazwę dla swojego wydarzenia, uważaj na użycie terminu Dyskusyjny Klub Filmowy (DKF), która jest zastrzeżona dla Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów i jej użycie wymaga opłacenia licencji.
4. Przygotuj się do pokazu
Postaraj się obejrzeć filmy przed pokazem i przygotować listę pytań, którymi zachęcisz widownię do dyskusji. Możesz zapytać nie tylko o wrażenia z filmu, ale też o ocenę i interpretację przedstawionych w nim sytuacji i motywów. W animacjach Panoptykonu pojawiają się tzw. SPG (Smutni Panowie w Garniturach), którzy symbolizują sprawujących nadzór. Warto, na przykład, zapytać widzów o to, kto ich zdaniem – jakie osoby i instytucje – mogą się kryć za metaforą SPG.
Wynotuj, najlepiej w punktach, o czym chcesz powiedzieć przed i po pokazie. Nie zapomnij wspomnieć o autorach filmów, które prezentujesz. Przed samym pokazem koniecznie przetestuj sprzęt.
5. Bądź dobrym gospodarzem!
Słuchaj swoich widzów, reaguj na ich potrzeby i postaraj się zadbać o dobrą atmosferę.
Skup się na animowaniu dyskusji, a nie wyłącznie na pokazaniu filmów. Bądź dobrym moderatorem/ką dyskusji, którą organizujesz: dbaj by jedna osoba nie mówiła zbyt długo i by każdy miał szansę zabrać głos. Na koniec podziękuj wszystkim za przybycie i zapytaj, czy chcieliby przyjść na kolejne wydarzenie lub pomóc w jego organizacji. Będziemy bardzo wdzięczni, jeśli wspomnisz przy tym o Fundacji Panoptykon i o tym, jak można nas wesprzeć.
Wszystkie animacje Panoptykonu możesz pobrać w wysokiej rozdzielczości (lub skopiować z kanału Fundacji w serwisie Vimeo), a dzięki wolnej licencji Creative Commons remiksować lub organizować ich pokazy.
Kamil Śliwowski
