Jak uczyć dzieci i młodzież korzystania z nowych technologii w sposób świadomy i odpowiedzialny? Jak angażować rodziców uczniów do działań na rzecz rozwijania kompetencji cyfrowych dzieci? Na te pytania staramy się odpowiedzieć w najnowszej publikacji Fundacji Panoptykon: Wychowanie do życia w cyfrowym świecie. Przewodnik dla nauczycieli i nie tylko. Do przewodnika dołączyliśmy broszurę z przykładowymi scenariuszami zajęć i pomysłami na przeprowadzenie warsztatów dla rodziców.
Przewodnik został pomyślany jako inspiracja do podejmowania w szkole tematyki nowych technologii i ich coraz większego wpływu na życie i rozwój młodych ludzi. Zdajemy sobie sprawę z tego, że umiejętność sprawnego korzystania z nowych narzędzi technicznych nie wystarczy, by rzeczywiście świadomie, odpowiedzialnie, bezpiecznie i twórczo korzystać z Internetu. Do tego niezbędne jest również wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży w zakresie miękkich kompetencji cyfrowych.
Przewodnik opracowaliśmy z myślą o nauczycielach, pedagogach, psychologach szkolnych, wychowawcach, bibliotekarzach – osobach, które pracują z uczniami w wieku od 6 do 18 lat i chcą w szkole podejmować tematykę świadomego i bezpiecznego korzystania z nowych technologii; o tych wszystkich, którym zależy na wychowywaniu do życia w cyfrowym świecie. Publikacja adresowana jest do osób, które dopiero planują podjęcie prób uczenia dzieci rozumienia, jak działają nowe technologie (nie tylko na lekcjach informatyki), a także do tych, którzy robią to już od jakiegoś czasu, ale poszukują nowych inspiracji, innej perspektywy lub konkretnych pomysłów na działania z uczniami, rodzicami i kadrą pedagogiczną.
Praca z uczniami
Większość zasad dotyczących świadomego i bezpiecznego korzystania z sieci, które pomogłyby uczniom mierzyć się z różnymi wyzwaniami, idzie wbrew trendom panującym wśród dzieci i nastolatków. Namawiamy ich, żeby nie publikowali zbyt wielu informacji o sobie? „Ale przecież wszyscy to robią!” Żeby uważali na komercyjne aplikacje? „Ale jak bez nich komunikować się z kolegami i koleżankami?!” Żeby nie podawali w sieci prawdziwych informacji, jeśli nie muszą? „Czy to znaczy, że w Internecie można kłamać?”
W kontekście nowych technologii pojawia się więcej pytań, na które nie zawsze można udzielić prostej i jednoznacznej odpowiedzi. Ale pytania nie muszą być traktowane wyłącznie jako przeszkoda w podejmowaniu nowych działań, a edukacja cyfrowa nie musi ograniczać się do uczenia obsługi urządzeń i aplikacji. Warto wciągnąć uczniów w dyskusję, zrozumieć ich perspektywę, poznać ich świat, żeby być w staniem pomóc im się w nim odnaleźć. Nauczyciel w roli przewodnika po cyfrowym świecie prowokuje dzieci do refleksji na temat zachowań w sieci – swoich i innych użytkowników, zastanawiania się nad konsekwencjami różnych aktywności, uczy empatii.
Praca z rodzicami
Łatwiej prowadzić edukację cyfrową, mając po swojej stronie naturalnych sojuszników – rodziców. To w domu dzieci mają zazwyczaj swój pierwszy kontakt z nowymi technologiami i stamtąd wynoszą szereg umiejętności. Od rodziców zależy bardzo wiele – jeśli są świadomymi użytkownikami sieci i odpowiedzialnie korzystają z nowych technologii, to jest duża szansa, że tak samo będą postępować ich dzieci. Ale nawet rodzice, którzy sami aktywnie nie korzystają z nowych technologii, mogą odegrać ważną, pozytywną rolę w procesie rozwijania miękkich kompetencji cyfrowych u dzieci.
Niektórzy rodzice mogą odnieść się do pomysłu rozwijania miękkich kompetencji z rezerwą, dlatego przed podjęciem działań należy wyjaśnić im ich cel – na konkretnych przykładach. Ogromne znaczenie ma również ustalenie zasad współpracy i stopniowe włączanie rodziców do wspólnych działań.
Wychowanie do życia w cyfrowym świecie. Przewodnik dla nauczycieli i nie tylko [PDF, 2,59 MB]
Wychowanie do życia w cyfrowym świecie. Scenariusze zajęć z uczniami i warsztatów dla rodziców [PDF, 2,40 MB]
Więcej pomysłów na pracę z uczniami na stronie Cyfrowa Wyprawka.
